ریشه احساس فقر
در روایت از پیامبر(ص) داریم:
«مَنْ کَانَتْ نِیَّتُهُ الدُّنْیَا فَرَّقَ اللَّهُ عَلَیْهِ أَمْرَهُ وَ جَعَلَ الْفَقْرَ بَیْنَ عَیْنَیْهِ وَ لَمْ یَأْتِهِ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا مَا کُتِبَ لَهُ وَ مَنْ کَانَتْ نِیَّتُهُ الْآخِرَةَ جَمَعَ اللَّهُ شَمْلَهُ وَ جَعَلَ غِنَاهُ فِی قَلْبِهِ وَ أَتَتْهُ الدُّنْیَا وَ هِیَ رَاغِمَة»
هرکس هدفش در زندگی، دنیا باشد، خداوند کارهاى او را پریشان نموده و فقر و تهیدستى را در نظرش مجسّم میدارد و از مزایاى دنیا جز همان مقدار که بر او نوشته شده به او نخواهد رسید، ولى آنکس که در زندگی دنیایی، هدفش آخرت باشد، خداوند امور او را مرتب و منظم داشته و طبع و حالت بىنیازى در قلبش قرار میدهد و دنیا با کمال سهولت به او رو میکند.
چنانچه ملاحظه میفرمایید، رسول خدا(ص) میفرمایند خداوند اهل دنیا! - نه بیپولها را- از صبح که بیدار میشوند جلوی چشمشان تابلویی از فقر میگذارد و لذا تا آخر احساس فقر میکنند.
حالا باز به جمله حضرت نگاه کنید که میفرمایند:
«إِذَا وَجَدْتَ مِنْ أَهْلِ الْفَاقَةِ»؛ ای فرزندم! وقتی کسی از اهل فقر را پیدا کردی
«مَنْ یَحْمِلُ لَکَ زَادَکَ»؛ که میتواند توشهی تو را حمل کند.
تا کجا؟ «إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ» تا قیامت؛
«فَیُوَافِیکَ بِهِ غَداً» و فردا به تو آن توشه را برمیگرداند.
چه وقت؟ «حَیْثُ تَحْتَاجُ إِلَیْهِ» آن وقتی که شدیداً به آن احتیاج داری.
«فَاغْتَنِمْهُ وَ حَمِّلْهُ إِیَّاهُ» این فرصت را غنیمت شمار و آن توشه را به او بسپار.
حتماً میدانید که در قیامت، قلب انسان نسبت به انوار الهی شدیداً احساس فقر و نیستی دارد، انفاق وسیلهی اتّصال به آن انوار است.
فقرا وسیلهای هستند که ما از طریق انفاق به آنها، رابطه خود را با خدا محکم میکنیم و حجابهای بین خود و خداوند را مرتفع مینماییم. به همین جهت در روایت داریم اگر سائلی دست دراز کرد و به او چیزی دادی، دست خود را بر صورت بکش، چون «السائل رسولالله»؛ سائل فرستادهی خدا است، پس تو آن چیز را به خدا دادی نه به سائل.
در هر حال حضرت با این توصیهها هوشیاری ما را زیاد میکنند که برای آخرت خود، فقرا را وسیلهی ارتباط خود با خدا به شمار آوریم و با انفاق به آنها بار سیر به سوی آخرت را سبک کنیم، با توجه به اینکه امروزه شدیدترین فقرها، فقر فرهنگی و معنوی است و جا دارد در کنار نذرهای مربوط به اطعام فقرا نذرهایی در راستای تعالی معنوی جامعه نیز صورت دهیم. هنر ما این باید باشد که اگر با فقیری روبهرو شدیم - اعم از فقیر اقتصادی یا معنوی - با جوابدادن به فقرش، توشه سیر به قیامت را فراهم کنیم.
یاعلی مدد
یوسف ترین غریبِ خدا، ماهِ آسمان
از حالِ تو سراغ به جز چشمِ تر نداشت
ای حضرتِ صبور ترین ، ای امام صلح
ایوبِ صبر طاقتِ صبر، اینقدر نداشت
شهرِ مدینه بعدِ علی خود گواه بود
هرگز زمانه ای ز تو مظلوم تر نداشت
یا امام حسن (ع) کریم اهل بیت!