بخش دهم

زیرکی بفروش و حیرانی بخـر

تأکید بعدی هم باز روی ماه رجب است. ماه رجب قدرت آدمْ درست‌کردن دارد. ما چیزی نمی‌دانیم به شما بگوییم، فقط همین را بگوییم که: مرحوم آیت‌الله‌ ملکی ‌تبریزی«رحمة‌الله‌علیه» در کتاب المراقبات می‌فرماید: «حتّی به علماء پیشنهاد می‌کنم که این ماه، تحقیقِ علمی - یعنی حتی تحقیق در قرآن و روایت را- کم کنند و به عبادت بپردازند».
چه کسی این را می‌گوید؟ کسی که هم مجتهد است و هم در عین حال شاگردِ ملاّ‌حسینقلی‌همدانی است، حسّی غیب‌شناس دارد، غیب را می‌شناسد. می‌فرماید: من پیشنهاد می‌کنم در این ماه تحقیق علمی، بحث و درس را کم کنید و به عبادت بپردازید. یعنی ادراک مقام رجب طبق دستوراتی که ائمه(علیهم السلام) به ما داده‌اند از طریق عبادت بیشتر ممکن است.

البته کسی که آن قدر علم ندارد که با این دعاها ارتباط و اتّحاد پیدا کند اوّل باید برود و دعاها را بفهمد، حتّی اگر نشد به‌راحتی مقصد آن‌ها را درک کند باید برود، آن‌ها را درس بگیرد. وقتی اظهاراتی را می‌کنی که در دعا هست، باید قلبت تصدیق کند، قلب که تصدیق کرد بعد إن‌شاءالله راه می‌افتد.

به همین جهت ما پیشنهادمان این بود که مباحث خودمان را در این سه ماه رجب و شعبان و رمضان تعطیل کنیم، به دوستان هم عرض کردیم، دین‌‌دانی بس است ، دین‌‌داری اصل است. ممکن است حضورتان در این جلسات با انگیزه دین‌‌دانی باشد و ضرر کنید، نمی‌دانیم عزیزان با یک شور معنوی می‌آیند یا با یک کنجکاوی علمی؟ گفت:

زیرکی‌ظن‌است و‌حیرانی‌نظر        زیرکی‌بفروش‌ و حیرانی بخر

یعنی کنجکاوی علمی بد نیست، ولی ما را به این نکته می‌رساند که احتمال وجود حقایق را می‌دهیم‌، چشم دلمان را باز نمی‌کند تا به حقایق نظر کنیم. راه رسیدن به حقایق، راه حیرت است که با تزکیه و عبادت به‌دست می‌آید، همان حیرتی که پیامبر اکرم(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) از خدا تقاضا می‌کردند که: «رَبِّ زِدْنی تَحَیُّراً»، خدایا! حیرت مرا بیفزای. از خدا بخواهید در این سه ماه رجب و شعبان و رمضان، فضای معنوی و سلوک روحانی در تمام رابطه‌مان حاکم باشد.
تعلیم بس است، تجرید !
آفت این جلسات علمی این است که آدم با خودش درگیر نیست، می‌آید ببیند که بقیه چه می‌‌گویند؟ این خوب نیست، گاهی آدم باید ببیند که خودش چه می‌گوید؟

یک ‌هفته قبل از ماه رجب؛ خدمت آیت‌الله‌حسن‌زاده«حفظه‌الله»، بودیم دوستان عرض کردند که آقا چه دستوری برای ماه رجب می‌‌دهید؟ ایشان با یک تأکید و شدّتی گفتند: « در ماه رجب بروید خودتان را ورق بزنید».
عرض ما نیز همین است که باید یک جوری خودمان را ارزیابی کنیم. می‌‌‌‌‌گویند: «تعلیم بس است، تجرید» تجرید یعنی با خود بودن، تعلیم یعنی از غیر چیز یاد گرفتن. اگر من برای شما بگویم و شما حرف‌های مرا گوش کنید، پس کی به خودتان برگردید؟ آن تجرید، آن یگانه شدن با خود، کو؟!

امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) می‌‌فرمایند: «از وقتی که من از پیامبر(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) شنیدم که روزة ماه رجب و شعبان چه نتایجی برای مؤمن دارد، دیگر هیچ وقت تا آخر عمرم روزه ماه رجب و شعبان را ترک نکردم».
باید از خدا بخواهیم که هم توفیقش را بدهد و هم معرفتش را. و از خدا بخواهید که توفیقات کم نخواهیم، باید خود خدا همّت ما را بلند کند. سه روز روزه چرا؟ روزه همه‌ ماه را می‌خواهیم. روزه همه ماه رجب را چرا؟ روزه ماه شعبان را هم می‌خواهیم. و روزه شش روز اوّل ماه شوال را هم می‌خواهیم، یک جوری باید کار، اساسی شود.

در رُبایید این چنین نفحات را

در روایت داریم که پیامبرخدا(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) فرمودند: «اِنَّ لِرَبِّکُمْ فِی اَیّامِ دَهْرِکُمْ نَفَحاتٍ اَلا فَتَعَرَّضوا لَها»؛ یعنی در روزگار و گاه ‌وبیگاه در زندگی‌تان نفحات و نسیم‌های معنوی برجانتان می‌وزد، آگاه باشید که خود را در معرض آنها قرار دهید. حال چگونه خودمان را در معرض نفحات ماه رجب قرار دهیم تا آن بصیرت و همّت و شور بندگی را پیدا کنیم؟ مسلّم همین دستورات ماه رجب را با اطمینان عمل کردن، مساوی است با در معرض نفحات و نسیم‌های ماه رجب قرار گرفتن. به گفته مولوی:

گفت‌پیامبر(ص)که‌نَفْحَتْ‌های‌حق    انـدر این ایّـام می‌آرد سبق

گوش‌و‌هوش‌داریداین‌اوقات‌را            در رباییداین‌چنین‌نفحات‌را

نفـحه‌ای ‌آمــد‌ شمـا ‌را دیـد و رفت     هرکه‌را‌می‌خواست‌جان‌بخشیدورفت

حتماَ تجربه کرده‌اید. گاهی شده ‌است که وقتی طرف را نگاه می‌کنید فکر می‌کنید او هیچ معرفتی از معارف الهی و هیچ توانی از توان‌های سلوکی را هم ندارد. امّا خداوند برایتان روشن می‌کند که همه آن‌ چیزهایی که ما آرزویش را داریم، او با همّتش به دست آورده است، چون خود را در معرض نفحات ماه رجب قرار داده و از برکات ماه رجب سرسری نگذشته است.

نفحـه‌ای‌دیگررسیدآگـاه‌باش      تاازاین‌هم‌وانمانی خواجه!تاش

«والسلام‌‌‌‌‌ علیکم و رحمة‌الله و برکاته»