راه سیـر به بهشـت
در ادامه میفرمایند : « اَیُّهَاالنّاسُ مَنْ حَسَّنَ مِنْکُمْ فی هذَا الشَّهْرِ خُلْقَهُ کانَ لَهُ جَوازٌ عَلَی الصِّراطِ یَوْمَ تَزِلُّ فیهِ الْاَقْدامُ » حضرت میفرمایند : اگر در این ماه توانستید خُلقتان را خوش کنید ( که حالا دستورات خیلی خوبی میدهند ) ، راه سیر به بهشت را از طریق پل صراط به دست میآورید . پل صراط به بهشت ختم میشود ، اگر کسی بلغزد به جهنم میافتد . شما این سیر معنوی به سوی بهشت را میخواهید ؟
شرطش این است که در این ماه خُلقتان را خوش کنید . چهگونه ؟حال خودشان میفرمایند : « وَ مَنْ خَفَّـفَ مِنْکُمْ فی هذَاالشَّهْرِ عَمّا مَلَکَتْ یَمیـنُهُ ، خَفَّفَ اللهُ عَلَیْهِ حِسابَهُ » میفرمایند : کار آنهایی که زیردست شمایند و با شما ارتباط دارند را سبک کنید ، به فرزندت کمتر دستور بده ، به دانشآموزانت کمتر دستور بده ، به کارمندها کمتر دستور بده ، زنها به شوهرشان کمتر دستور بدهند ، مردها به همسرانشان کمتر دستور بدهند . میفرمایند : که دستور و بار ، بر دوش افراد نگذارید و این توصیهها برای تحقق حُسن خُلق کمک میکند .
راه رهایی از غضب خدا در روز قیـامت
این توصیه حضرت کار ساز است . دقت کنید ! میفرمایند : « وَ مَنْ کَفَّ فیهِ شَرَّهُ ، کَفَّ اللهُ عَنْهُ غَضَبَهُ یَوْمَ یَلْقاهُ » میفرمایند : کسی که در این ماه شرّش را از بقیه کم کند ، روز قیامت که خدا ملاقاتش میکند غضباش را از او باز میدارد .
همه ما گاهی وقتها که پایمان روی بیل رفته است ، از سر لجبازی نمیتوانیم راحت به طرف نیش نزنیم . میفرماید : پایت را از روی بیل بردار، هرچه میخواهد بشود . آن وقت میگویند تو سبک شدی یا باختی ؟ بناست طبق دستور پیامبر(صلواتاللهعلیهوآله) من شرّم را از این آقا بردارم . ما اینگونه یادداشت کردهایم « آنگاه که بنا داریم از سر لجبازی اذیت کنیم ، نکنیم . سایه رقابتها شما را از نوشیدنِ نور حق باز میدارد ، خود را از آنها آزاد کنید » .
در روایت داریم : به آنهایی که از شما بریدهاند سر بزنید ، آنهایی که پشت سرتان غیبت کردهاند ، غیبتشان را نکنید ، آنهایی که اموالتان را تهدید کردهاند و شما را محروم کردهاند ، محرومشان نکنید . این را میگویند نیکوگردانیدن خلق و خوی « حَسَّنَ مِنْکُمْ فی هذَا الشَّهْرِ خُلْقَهُ » انشاءالله بناست در این ماه خُلق ما خیلی نیکو بشود .
باز یادداشتها را میخوانیم « ما به اندک تفکری ، دشمن سازی میکنیم » میدانید که ما اخلاقمان این طوری است که اگر مثلاً ماشین آقا یک مقداری برای ماشین ما جا باز نکرد ، از دستش عصبانی میشویم . یا طرف یک کمی فکرش با ما نمیخواند ، همان لحظه میگوییم اعدام باید گردد . ما یک روح بدی داریم قبول کنید که ما خیلی زود با همه دشمن میشویم .
اینجا میفرمایند : نه آقا بیا روحت را طوری بکن که با همه رفیق بشوی . میفرمایند : اگر روحت طوری بشود که شرّت از بقیه محدود بشود و از بین برود ، خداوند در روز قیامت غضبش را از تو برمیدارد . ما به اندک تفکری دشمن سازی میکنیم و بعد قلب خود را گرفتار آن دشمنیها میکنیم و دشمن را به دوست تبدیل کردن ، کار اصحاب رمضان است .
خدا در قرآن میفرماید : « اِدْفَعْ بالَّتی هِیَ اَحْسَن ، فَاِذَاالَّذی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَداوَةُ کَاَنَّهُ وَلِیُّ حَمیمٌ » (فصلت/ 34) بیا بدی طرف را خوب جواب بده تا کسی که دیروز با تو دشمن بود ، حالا دوستت بشود . ما روی این کم بحث کردیم ، بیش از این بحث میخواهد ولی فعلاً همین را داشته باشید که حُسن خُلق یک سرمایه بزرگی است که در ماه رمضان میشود برای خودمان ایجاد کنیم و در آن حال همه بهشتها در قلب ما جاری میشود.
خدا به چه کسانی در روز قیامت احترام میگذارد ؟
بعد حضرت در ادامه میفرمایند : « وَ مَنْ اَکْرَمَ فیهِ یَتیماً ، اَکْرَمَهُ اللهُ یَوْمَ یَلْقاهُ » هر کس در این ماه یتیمی را اکرام کند، خداوند روز لقاءاش او را اکرام میکند در قرآن هست که « کَلاّ بَلْ لا تُکْرِمُونَ الْیَتیم » میفرماید : شما هنوز مشکل دارید ، یتیم را اکرام نمیکنید ، یتیم که نان نمیخواهد ، مسکین را گفت طعام بدهید ، یتیم را گفت احترام و اکرام کنید .
در این ماه باید یک کاری بکنیم که حریم یتیمان بالا برود . هرکسی باید یک کاری بکند ، یعنی ما باید یک کاری بکنیم که حرمت یتیمان در این ماه به یک شکل چشمگیری ذهنها را اشغال کند . فرمود : یتیمان را اکرام کنید ، ما سریعاً جایش اطعام نگذاریم ، خود خدا که میدانست که بگوید اطعام ، میفرمایـد : « کَلاّ بَلْ لا تُکْرِمُونَ الْیَتیم » میفرماید: شما یتیم را اکرام نمیکنید و مسکین را اطعام نمیکنید . بسیار خوب هر یتیمی که مسکین نیست ، درک این مسأله یک زرنگی میخواهد و لذا حضرت توصیه میکنند که هرکس در این ماه یتیمی را اکرام کند خداوند روزی که او را ملاقات میکند مورد تکریم قرارش میدهد .
چه کسانی در روز قیامت به رحمت الهی وصل میشوند ؟
بعد میفرمایند : « وَ مَنْ وَصَلَ فیهِ رَحِمَهُ ، وَصَلَهُ اللهُ بِرَحْمَتِه یَوْمَ یَلْقاهُ » آقا ! از این قضیهها ساده نگذرید . ما این قضیه را با اینکه اطلاع دارید دوباره تکرار میکنیم ( معلوم است یک رمزی در این کار خوابیده است )
« وقتی پسر معتصم ، آن خلیفه ملعون عباسی به امام جواد(علیهالسلام) میگوید : آقا! پدرم به امیرالمؤمنین (علیهالسلام) توهین کرده است ، حکمش چیست ؟ حضرت میفرمایند : حکمش قتل است . میگوید : اجازه میدهید او را بکشم ؟ میفرمایند : تو نه ! چون عمرت کوتاه میشود » .
ببینید امام گفتهاند حکم این آقا قتل است ، بسیار خوب ، حکم امام را اجراکردن چهقدر ثواب دارد ؟! اما امام باز هم میفرمایند : عمرت کوتاه میشود . برای همین نیز داریم که حریم رَحِم – بد و خوب – هر دو باید حفظ بشود . پیامبر(صلواتاللهعلیهوآله) ما را دوست دارند ، میخواهند ما نجات پیدا کنیم . اینجا هست که یک قضیهای باید در کار باشد که حضرت میفرمایند : اگر کسی در این ماه به رَحِمش وصل بکند ، یعنی برود صله رحم بکند ، خداوند روز قیامت « بِرَحْمَتِه » با او برخورد میکند .« بِرَحْمَتِه » ! طبق آن روایت هم هست که فرمود : اسم خودم را روی رَحِم گذاشتم .
راه دوری از آتش
« وَ مَنْ قَطَعَ فیهِ رَحِمَهُ ، قَطَعَ اللهُ عَنْهُ رَحْمَتَـهُ یَوْمَ یَلْقاهُ ، وَ مَنْ تَطَوَّعَ فیهِ بِصَلوةٍ کَتَبَ اللهُ لَهُ بَراءَ ةً مِنَ النّارِ » میفرمایند : اگر کسی قطع رحم کرد در این ماه ، روزی که خدا با او ملاقات میکند رحمتش را از او قطع میکند ، و اگر کسی در این ماه یک نماز بخواند ، من آتش را از او برمیدارم . شما با این دید نماز بخوانید . یعنی صلوه را پذیرفتهایم ، واردش میشویم . چون در این ماه زمینه صعود اعمال فراهم است ، پس باید فرصت را غنیمت شمرد . بعد میفرمایند : « وَ مَنْ اَدّی فیهِ فَرْضاً کانَ لَهُ ثَوابُ ، مَنْ اَدّی سَبْعیـنَ فَریضَةً فیما سِواهُ مِنَ الشُّهُورِ » اگر کسی در این ماه واجبی را انجام بدهد ، واجبش هفتاد برابر ماههای دیگر است . چون حجابها در این ماه برداشته شده و لذا روح به راحتی با حقیقت واجبات ارتباط برقرار میکند و زمینه را برای ماههای بعد فراهم میکند .
میفرمایند : « وَ مَنْ اَکْثَرَ فیهِ مِنَ الصّلَواةِ عَلَیَّ » اگر کسی در این ماه بر من صلوات بفرستد « ثَقَّل اللهُ میزانَهُ یَوْمَ تَخَفُّ الْمَوازینُ » حیف که ما همین طور از اینها ساده میگذریم . فکر میکنیم پیامبر(صلواتاللهعلیهوآله) همین طور نشستهاند و یک چیزهایی گفتهاند . نه آقا ! اینها تمامش رابطه بین دنیا و آخرت است . میفرماید : هرکس در این ماه برمن صلوات بفرستد ، روزی که میزان به جهت نداشتن اعمال حق سبک است ، خداوند میزان او را سنگین میکند .
حال روایتی میگوییم تا این کمی روشن بشود . حضرت میفرمایند : « مرا یک خوابی گرفت ، حمزه و جعفر را دیدم در بهشت خرما میخورند . پرسیدم : اینجا چه چیز برای شما خیلی سرمایه بود ؟ گفتند : یا رسولالله ! دو چیز . یکی آب دادن به حُجّاج ( چون آن روز این مسأله کار مشکلی بود ) ، یکی هم صلوات بر شما » . حالا چرا قاعده این طور است؟ این را پیغمبر میدانند . اما شما همین قدر بدانید که صلوات فرستادن برپیامبر(صلواتاللهعلیهوآله) میزانمان را در روز قیامت سنگین میکند .
« وَ مَنْ تَلا فیهِ أیَةً مِنَ الْقُرانِ ، کانَ لَهُ مِثْلُ اَجْرِ مَنْ خَتَمَ القُرانَ فی غَیْرِه مِنَ الشُّهُورِ » و هرکس در این ماه آیهای از قرآن تلاوت کند ، برای او برابر پاداش کسی که در ماه دیگر ختم قرآن کند خواهد بود .
« اَیُّهَاالنّاسُ ! اِنَّ اَبْوابَ الْجِنانِ فی هذَاالشَّهْرِ مُفَتَّحَـةٌ » ای مردم ! در این ماه درهای بهشت گشوده شده است « فَاسْئَلُوا رَبَّکُمْ اَنْ لا یُغَلِّقَها عَلَیْکُمْ » از پروردگار خود بخواهید که آن را بر شما نبندد . « وَ اَبْوابَ النّیرانِ مُغَلَّقَةٌ » و درهای دوزخ بسته است ، « فَاسْئَلُوا رَبَّکُمْ اَنْ لا یُفَتِّحَـها عَلَیْکُمْ » از پرورگار خود بخواهید که آن را بر شما نگشاید . « وَ الشَّیاطینَ مَغْلُولَةٌ » و شیطانها در زنجیرند ، « فَاسْئَلُوا رَبَّکُمْ اَنْ لا یُسَلِّطَها عَلَیْکُمْ » از پروردگار خود بخواهید که آنان را بر شما مسلط نسازد .
قالَ امیرالمؤمنین(علیهالسلام) : « فَقُمْتُ فَقُلْتُ یا رَسُولَ اللهِ ما اَفْضَلُ الْاَعْمالِ فی هذَاالشَّهْرِ ؟ » حضرت علی(علیهالسلام) فرمودند : برخاستم و عرض کردم : ای رسول خدا ! بهترین عملها در این ماه چیست ؟ « فَقالَ یا اَبَالْحَسَنِ ! اَفْضَلُ الْاَعْمالِ فی هَذاالشَّهْرِ ، اَلْوَرَعُ عَنْ مَحارِمَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ ….. » فرمودند : ای اباالحسن ! بهترین اعمال در این ماه پرهیز از حرامهای خدای سبحان است . که اجازه دهید این مسئله را در مبحث دیگر ادامه دهیم .( ادامه مطلب را در رابطه با « وَرَعَ عَنْ محارم الله» در جزوة « گوهرِ زندگی در ماه رمضان » ، « ورع ، پرتویی از تفکر دینی » دنبال بفرمائید )
« والسلام »
بسیار عالی